Zdrowie, cześć, wizerunek to jedne z wielu dóbr osobistych pozostających pod ochroną prawa cywilnego. Jeżeli dobro osobiste zagrożone jest cudzym działaniem, można żądać zaniechania tego działania. Gdy dobro osobiste zostanie naruszone, można także żądać, aby sprawca naruszenia usunął jego skutki oraz zadośćuczynił pieniężnie. Ochronie ww. dóbr służy pozew o ochronę dóbr osobistych.
Jak zatem skutecznie bronić swojego dobrego imienia na drodze cywilnoprawnej? Jakie wymogi powinien spełniać pozew o ochronę dóbr osobistych? Do jakiego sądu należy skierować pozew o ochronę dóbr osobistych oraz z jakimi kosztami ? Zapraszamy do zapoznania się z artykułem Witolda Łukasika – współpracownika Kancelarii Adwokackiej Adw. Tomasz Piotr Chudzinski i Wspólnicy, w którym omówione zostaną powyższe zagadnienia.

Ochrona dóbr osobistych

W sytuacji, gdy dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, można żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie gdy dojdzie do naruszenia dobra osobistego, można także żądać dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności złożenia oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

Ponadto, ten czyje dobro osobiste zostało naruszone może również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany el społeczny. Jeżeli w skutek naruszenia dobra osobiste została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać naprawienie jej, poprzez zasądzenie odpowiedniego odszkodowania.

Pod ochroną prawa cywilnego pozostają dobra osobiste, w szczególności takie jak:

  • zdrowie – rozumiane najogólniej jako stan psychofizyczny człowieka,
  • wolność – rozumiana m.in. jako fizyczna swoboda poruszania się,
  • cześć – cześć wewnętrzna (godność osobista) oraz część zewnętrzna (dobre imię),
  • swoboda sumienia – możliwość swobodnego wyboru światopoglądu i prawo do wyrażania określonego światopoglądu,
  • nazwisko lub pseudonim,
  • wizerunek – wygląd danej osoby. Dobro osobiste przynależne tylko osobom fizycznym, bowiem tylko one mają „wygląd”, który konkretyzuje wizerunek,
  • tajemnica korespondencji – obejmuje wszelkie formy komunikowania się na odległość,
  • nietykalność mieszkania – ochroną objęty jest spokój domowy, a więc sfera określonego stanu psychofizycznego i emocjonalnego wynikającego z poczucia bezpieczeństwa i niezakłóconego korzystania z własnego mieszkania,
  • twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska.
    (K. Osajda, Kodeks Cywilny. Komentarz, Warszawa 2022, Wydanie 10, C.H. Beck)

Powyższy katalog zawarty w art. 23 Kodeksu cywilnego nie jest jednak zamknięty. Dodatkowo, za dobra osobiste uznaje się m.in.: prawo do prywatności, kult pamięci zmarłej, poczucie przynależności do płci, więź rodzinną, dane osobowe, poczucie tożsamości narodowej, prawo do godnego odbywania kary pozbawienia wolności.

DOBRA OSOBISTE OSOBY PRAWNEJ

Na mocy art. 43 Kodeku cywilnego, przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych (art. 23 i 24 k.c.) stosuje się odpowiednio do osób prawnych.

Sąd Najwyższy – Izba Cywilna w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 września 2019 r., sygn. akt: IV CSK 297/18 wskazał, że:

dobre imię osoby prawnej naruszają takie zarzuty, które – obiektywnie oceniając – przypisują jej niewłaściwe postępowanie mogące spowodować utratę zaufania do niej, potrzebnego do realizacji zamierzonych przez nią celów w ramach prowadzonej działalności. Za tego rodzaju naruszenia uważa się formułowanie nieprawdziwych zarzutów dotyczących przykładowo:

  • niskiej jakości wytwarzanych produktów lub świadczonych usług,
  • nierzetelnego wypełniania przez daną osobę prawną zobowiązań publicznoprawnych i prywatnoprawnych (nieuiszczanie podatków, składek na ubezpieczenie społeczne, niespłacanie kredytów bankowych lub innych długów),
  • niewłaściwego traktowania pracowników (mobbing, zaleganie z wypłacaniem wynagrodzeń),
  • niewłaściwego podejścia do klientów (niekulturalne traktowanie klientów, nierzetelne załatwianie skarg i reklamacji)”.


PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ O NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH

W pierwszej kolejności należy zadać sobie pytanie, spełnienia jakiego roszczenia domagać będziemy się w pozwie o ochronę dóbr osobistych. Żądania:

  • zaniechania naruszania dóbr osobistych;
  • usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych;
  • złożenia oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie

są roszczeniami niemajątkowymi, które nie podlegają przedawnieniu. Wobec czego możemy domagać się spełnienia ww. roszczeń, niezależnie od tego, kiedy nastąpiło naruszenie dóbr osobistych.

Inaczej problem przedawnienia kształtuje się w przypadku roszczeń majątkowych. Do roszczeń o charakterze majątkowych zaliczamy: zadośćuczynienie pieniężne, zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny oraz odszkodowanie w przypadku wyrządzenia przez sprawcę szkody majątkowej.

Roszczenie o zadośćuczynienie oraz o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin przedawnienia nie może być jednak dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Roszczenie o zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny ulega przedawnieniu po upływie sześciu lat.

POZEW O OCHRONĘ DÓBR OSOBISTYCH – WYMOGI FORMALNE

Zanim sprawę wytoczy się powództwo o ochronę dóbr osobistych, warto – a wręcz jest to wskazany –   aby strona poszkodowana skierowała do sprawcy naruszenia przedsądowe wezwanie, w którym sformułowane zostaną żądania związane z naruszeniem dóbr osobistych. Skierowanie w pierwszej kolejności wezwania przedsądowego pozwoli zadośćuczynić późniejszym wymogom formalnym pozwu o ochronę dóbr osobistych. Zgodnie z treścią art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c.:

pozew powinien zawierać informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.  

Niepodjęcie pozasądowej próby rozwiązania sporu, nie będzie skutkować odrzuceniem pozwu. Takie zaniechanie może jednak skutkować nie zasądzeniem na rzecz wygrywającego sprawę powoda zwrotu kosztów sądowych (i kosztów zastępstwa procesowego).


Prócz powyższego, pozew powinien zawierać:

  • dokładnie określone żądanie tj. czego domagamy się od pozwanego. W przypadku gdy żądamy spełnienia roszczenia majątkowego, oznaczamy wartość przedmiotu sporu;
  • oznaczenie daty wymagalności roszczenia – w przypadku pozwu o ochronę dóbr osobistych, datą wymagalności roszczenia będzie dzień wytoczenia powództwa;
  • wskazanie faktów, na których Powód (pokrzywdzony) opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.


Prócz powyższych wymogów, pozew musi czynić zadość warunkom pisma procesowego, a zatem zawierać:

  • oznaczenie sądu, do którego jest skierowany;
  • imiona i nazwiska lub nazwy stron wraz z oznaczeniem miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, a w przypadku, gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG – adres wpisany do CEIDG;
  • numer PESEL lub numer NIP powoda będącego osobą fizyczną, zaś w sytuacji gdy powód jest osobą prawną – numer KRS, a w przypadku jego braku – numer z innego właściwego rejestru;
  • oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicielu ustawowych i pełnomocników stron;
  • oznaczenie rodzaju pisma tj. wskazanie, że jest to np. „Pozew o ochronę dóbr osobistych”;
  • podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
  • wymienienie załączników.

OPŁATA SĄDOWA OD POZWU O OCHRONĘ DÓBR OSOBISTYCH

Pozew o ochronę dóbr osobistych każdorazowo podlega opłacie stałej wynoszącej 600 złotych Może również podlegać opłacie stosunkowej, której wysokość uzależniona jest od wysokości roszczenia majątkowego, którego spełnienia domagamy się pozwem.

Wartość przedmiotu sporu (WPS)Opłata stosunkowa
do 500 zł30 zł
ponad 500 zł do 1500 zł100 zł
ponad 1500 zł do 4000 zł200 zł
ponad 4000 zł do 7500 zł400 zł
ponad 7500 zł do 10 000 zł500 zł
ponad 10 000 zł do 15 000 zł750 zł
ponad 15 000 zł do 20 000 zł1000 zł
ponad 20 000 złotych5% WPS, nie więcej jednak niż 200.000 zł

Przykłady:

  1. Powód kieruje pozew o ochronę dóbr osobistych, który zawiera żądanie zasądzenia od pozwanego zadośćuczynienia w kwocie 8000 zł. Opłata sądowa od pozwu opiewać 1100 zł (600 zł opłaty stałej oraz 500 zł opłaty stosunkowej).
  2. W przypadku gdy WPS sporu powód określi na 900.000 zł, opłata sądowa od pozwu wyniesie 45.600 zł (600 zł opłaty stałej oraz 5% z 900.000 zł tytułem opłaty stosunkowej). 

NARUSZONO MOJE DOBRA OSOBISTE ALE NIE MAM ŚRODKÓW NA OPŁATĘ SĄDOWĄ OD POZWU O OCHRONĘ DÓBR OSOBISTYCH

Sytuacja materialna, finansowa osoby, której dobra osobiste zostały naruszone, nie powinna być przeszkodą do realizowania jej prawa do sprawiedliwego procesu. Osoba fizyczna może domagać się zwolnienia od kosztów sądowych. Warunkiem jest złożenie oświadczenia, z którego będzie wynikać, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi ją na taki uszczerbku.

Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowo dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów.

O zwolnienie od kosztów sądowych może ubiegać się dodatkowo osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. Sąd może przyznać zwolnienie od kosztów, jeżeli wykazane zostanie przez wnioskodawcę, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie.

Jeżeli o zwolnienie od kosztów ubiega się spółka handlowa, to prócz powyższego, winna wykazać także, że jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki.

Samo złożenie wniosku o zwolnienie z kosztów oraz oświadczenia o stanie rodzinnym nie gwarantuje tego, że takowe zwolnienie nastąpi. Sąd dokonując oceny ww. dokumentów podejmie stosowną decyzję w tym zakresie.

POZEW O OCHRONĘ DÓBR OSOBISTYCH – WŁAŚCIWOŚĆ SĄDU

W sprawach o ochronę dóbr osobistych, każdorazowo właściwym będzie sąd okręgowy. Jego właściwość ustala się według okręgu, w którym pozwany ma miejsca zamieszkania lub (jeżeli jest to osoba prawna) siedzibę.

Jednak w przypadku naruszenia dóbr osobistych przy wykorzystaniu środków masowego przekazu (np. media społecznościowe), pozew można wytoczyć przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania albo siedziby powoda.

Oferta kancelarii adwokackiej

Kancelaria Adwokacka Adw. Tomasz Piotr Chudzinski i Wspólnicy oferuje kompleksową obsługę w sprawach o ochronę dóbr osobistych, na dogodnych dla Klienta warunkach. Więcej informacji o ofercie Kancelarii Adwokackiej w sprawach karnych oraz cywilnych dotyczących obrony dobrego imienia oraz innych dóbr osobistych znajdą państwo na stronie kancelarii www. adwokatchudzinski.pl Zachęcamy do zapoznania się z naszą ofertą.

Posiadamy szerokie doświadczenie w sprawach z zakresu ochrony dóbr osobistych oraz prawa prasowego. Reprezentujemy też pokrzywdzonych w sprawach z oskarżenia prywatnego np. przy przestępstwach znieważenia lub zniesławienia. Każdorazowo zlecenie rozpoczynamy od zabezpieczenia materiału dowodowego na potrzeby przyszłych postępowań. Pozostajemy otwarci na wynagrodzenie uzależnione od efektów prowadzonej sprawy (tzw. premia za sukces) przy niższym wynagrodzeniu uiszczanym na etapie zlecenia sprawy. Obce są nam animozje polityczne – w sprawach cywilnych występowaliśmy zarówno przeciwko mediom „prorządowych” – np. redaktorowi naczelnemu Gazety Polskiej, jak również „proopozycyjnym” (redaktor naczelny Superwizjera TVN).

Z Kancelarią Adwokacką skontaktujesz się telefonicznie, mailowo albo wypełniając formularz dostępny tutaj.

Recommended Posts
Permission to acquire real estate by a foreignerPermission to acquire real estate by a foreigner